Elektrolecznictwo

Elektrolecznictwo (elektroterapia) jest działem fizykoterapii, w którym do celów leczniczych stosuje się bodźce elektryczne. Do zabiegów wykorzystuje się prąd stały, modulowane prądy średniej częstotliwości oraz prądy impulsowe małej i średniej częstotliwości.

Galwanizacja

jest zabiegiem elektroleczniczym, w którym wykorzystuje się prąd stały. Przepływ prądu następuje pomiędzy dwoma elektrodami ułożonymi na ciele pacjenta – anodą i katodą. W zależności od obranej techniki można działać przeciwbólowo (anoda) lub pobudzająco (katoda). Prąd ten wykorzystywany jest również do zabiegu jonoforezy, który polega na dostarczeniu do tkanek jonów leków.

Elektrostymulacja

jest to zabieg, w którym wykorzystuje się prąd impulsowy w celu pobudzenia mięśni do skurczu. Wyróżnia się dwie metody elektrostymulacji: elektrodą czynną i dwuelektrodowo.

Prądy diadynamiczne (Bernarda)

składają się z 2 komponentów: z prądu galwanicznego i z prądu sinusoidalnie zmiennego. Wyróżnia się 6 rodzajów prądów DD, które wykazują następujące działanie:

• DF, CP, LP – przeciwbólowe
• DF, MF, CP – przekrwienne i odżywcze
• DF, CP, LP – obniżenie napięcia mięśniowego
• RS, MM – używane do elektrostymulacji.

Prądy TENS (transcutaneous electrical nerve stimulation)

Prąd TENS to rodzaj prądu o działaniu przeciwbólowym, stosowany zarówno w stanach ostrych jak i przewlekłych. Wyróżniamy 5 rodzajów tensów:

• tradycyjny
• pseudoakupunkturowy
• wybuchowy BURST
• krótki intensywny BRIEF
• modulowany

Prądy Traberta

Prąd Traberta jest prądem jednobiegunowym o prostokątnym kształcie zwanym prądem 2-5. Prąd ten działa silnie bodźcowo i zmniejsza odczucie bólu. W zabiegu tym elektrody umieszcza się wzdłuż przebiegu kręgosłupa a katodę umieszcza się w miejscu największej bolesności.

Prądy Interferencyjne

są to prądy średniej częstotliwości, które powstają w ciele pacjenta w wyniku nakładania się 2 prądów. W tym zabiegu wykorzystywane są dwa obwody elektryczne i 4 elektrody płytkowe lub próżniowe (VACUM)

Prądy Kotza (rosyjska stymulacja)

zaliczane są do prądów średniej częstotliwości. Stosuje się je do stymulacji mięśni w zaniku prostym oraz w celu zwiększenia siły i masy mięśniowej (np. u sportowców).

Tonoliza

zabieg elektroleczniczy, który stosuje się w celu przywrócenia równowagi pomiędzy zginaczami a prostownikami. Polega na stymulowaniu mięśni rozciągniętych w trakcie uzyskania rozluźnienia mięśni spastycznych.

Uwagi

Nie wolno samowolnie uruchamiać urządzeń zabiegowych.

Przed zabiegiem należy:

• usunąć wszystkie przedmioty metalowe jak: biżuteria, spinki, paski z klamrami metalowymi, protezy zębowe itp. (terapuls, DKF)
• oczyścić dokładnie skórę w miejscu, które ma być poddane zabiegowi (z maści, plastrów – najlepiej ich wcześniej nie stosować),(zabiegi elektrolecznictwa)
• przed wykonaniem zabiegów w obrębie twarzy, kobiety winny usunąć makijaż, a mężczyźni nie powinni się – w tym dniu – golić.

W czasie trwania zabiegu elektrolecznictwa:

• nie należy poruszać się i zmieniać pozycji ciała, gdyż może to spowodować przesunięcie  elektrod i  oparzenie skóry,
• nie wolno dotykać elektrod, przewodów i aparatu-może to spowodować porażenie prądem elektrycznym,
• nie wolno dotykać uziemionych przewodów metalowych( urządzeń wod.-kan., gazowych i grzewczych),
• nie wolno zmieniać ustalonych przez personel parametrów zabiegowych oraz ustawień aparatury medycznej,
• w przypadku odczuwania  bólu lub pieczenia oraz pogorszenia się samopoczucia  podczas zabiegu, natychmiast zgłosić ten fakt personelowi.

Po zabiegu należy:

• odpocząć w poczekalni względnie w wypoczywalni przez okres 20-30 minut, szczególnie po zabiegach wykonywanych w obrębie głowy lub jamy brzusznej,

Przeciwwskazania do stosowania terapii ultradźwiękowej:

• Zmiany skórne w przebiegu choroby zakaźnej, zmiany zapalne, znamiona skórne.
• Choroba nowotworowa.
• Stany gorączkowe.
• Zły stan ogólny i wyniszczenie.
• Czynna gruźlica płuc.
• Choroby naczyń kończyn, zakrzepowe zapalenie żył, zakrzepica, żylaki.
• Zaawansowane zwapnienie naczyń, niedociśnienie.
• Niewydolność krążenia, choroba naczyń wieńcowych serca, zaburzenia rytmu serca(np. częstoskurcze, migotanie przedsionków).
• Zaburzenia krzepnięcia krwi.
• Ostry gościec stawowy, ostre objawy zapalne.
• Schorzenia nefrologiczne i urologiczne ( lędźwiowo-przykręgosłupowe, leczenie ultradźwiękami).
• Bezpośrednio poprzedzająca lub jednoczesna rentgenoterapia.
• Metal w miejscu zmian chorobowych.
• Rozrusznik serca
• Zaburzenia czucia
• Ciąża

Nie należy bezpośrednio stosować ultradźwięków na mózg i rdzeń kręgowy, wątrobę, śledzionę i ciężarną macicę oraz gruczoły płciowe, serce i płuca. Nie wolno nadźwiękawiać przykręgowo powyżej odcinka C3.

U dzieci omijamy okolice nasad kości.

1)  Wg. G. Straburzyński, A. Straburzyńska-Lupa- „Medycyna Fizykalna” Wydawnictwo Lekarskie PZWL, W-wa 1997 r
2)  Wg. A. Bauer, M. Wiecheć- „Przewodnik Medyczny Po Wybranych Zabiegach Fizykalnych” Markmed Rehabilitacja S.C.